Users

Monday, June 9, 2014

THUMNA
                                                                                                                     18.07.2011
Thumna hinkhua om zia na ngaihsun ngei hia? Lungsim thuktak in Pathian toh ahoih zaw sem leh ki nai tak a kihou theih na lung gulh hun a om hia? Khat vei vei na thum chiang in na thumna thute in Inntung khuh va deng tou a hong kesuk nawn dan deuh a na theih hun khawng a om hia? Thumna in le thil bang mah hih thei tuan kei na chih hun khawng a om ngei hia?

 Hiai tanchin i en zual ding: ‘Oklahama khua ah Saptuam-BiakInn nih a om ua tua khua mah ah Zu bawlkhiakna (Distillery) zong a om hi. Saptuam te gel a member te’n  huai Zu bawlna mun om in saptuamte su mindai su dere hi in angai ua ahaw mahmah uhi. Zubawlna neitupa kha ‘Pathian omlou’ chi pawl te khat ahi zaw mah hi. Amah tuh Pathian a om chih them chik leng gingta het bil bel lou ahi. Kum bang zah sung hiam saptuam 2 te’n hiai Zu bawlna munpi phiat sak di, sukbei sak di sawm mah le uh lawhching lou uhi. Atawp in anih ua kigawm khawm in Kiginni nitak khat hiai Zu bawlna om thu ziak in thumkhawmna hon nei uhi. Alungsim uh kam leh angaihtuahna uh subuai thu a Pathian va kigolh a va suk veng sak ding a ngetna thumna hun tuh ahi peuh mah hi.
        Aw le!    Kiginnitak a thumkhawm ding a hong kuan a hong thum ua leh;  Keek nasapetmah in huai zu huanna Inn tuh hon deng zial mai a; a kangtum ta hi. A zing Pathianni zingkal in Biakinn tegel a thugen thupi tuh “Thumna thilhihtheihna” chih ahi nge nge hi.
            Tua bang Zu bawlna Inn leh Khawl te khawng hong kat tumtak in; Insurance Company te’n hichi in hon chi ta uhi: “Hiai na Zu mun kangtum pen Pathian thil hih Van apan Kek kia a huai akipan Mei in akat tum ahih chiang in; Pathian thilh hih te Insurance Policy in huam khalou ahih man in insurance Sum kon pe thei kei ding uh!” hon chi ta uhi.
           Zu huanna neitupa tuh nakpi in hong thangpai a; Saptuam tegel in Pathian toh ki thubup in a nekzonn/akingakna (business) a suk siat sak uh chi in Court ah hon hek ta hi. A thu ahon gen chiang un Saptuam 2 te in tuh‘huai Kek kia meikang a Zu Inn kangtum ah amau mawhpuakna bang mah nei kha lou!’ chi in hong pang uhi. Huai tak in Thukhentupa hong ding tou in hichi in hon gen hi:- “ Pathian om chih gingta loupa in ‘THUMNA THILHIHTHEIHA’ a gingta a saptuam te thum ziak a a Zu Inn kangtum chi in hekna ahon bawl hi. Aw le i hon et touh nawn le amak a mak mai khat hong om tuh! Saptuam 2 te gel in ‘Thumna thilhihtheihna omlou ahi’ chi nuam in pang zaih mawk uhi” hon chi khia hi!!! (funny!!!).

         Khat veivei gingtute Pathian kiang ah i thum ek ek ua; huai i thumna ahon dawn tak chiang in lamdang sa a ki awi lou thak leh gingta lou peuh in i leh om maimah thei uhi. Pathian toh kichimat tak a kizopna neih theih na ding in bang chi bang a thil hih kisam hiam chi in  kikum le  chi sim dan ihi:
         Christian Literature Book House te ah‘Pathian toh thumna hinkhua a kizop ding dan’ chih thu toh kisai a gelh Laibu tam mah mah hi. Laibu hiai zah zouzai lak a akoi pen adik hi ding hiam? Chi a lung buai theih leng ahi. Laisiangthou a thumna toh kisai akigelhna mun bang zah hiam pansan leh agelhtupa ngaihdan leh midangte gen gelhkhiakna Bu khawng hi tangpi hi. Tua dan ding mah leng ahi him hi. Himah leh hiai Laibute i sim hangin i ‘thumna hinkhua’ kimloutak a hon panpihtu gil akimkhat a vah a kimkhat a kial dan a hon koih thei tan lel chih di khawng toh kibang hi.Pathian toh kichimat tak a thumna hinkhua zat ding dan hon hilh thei hon genpih thei bel leitung ah simsenglouh a om ding; himahleh ‘thum ding dan diktak’ hon hilh chian thei pen ding ‘Thumna Heutupa, Pathian tapa’ khengkhe thei ding omlou hi. Jesu Khrist hinkhua en chiat ni… thumna in hun tam zang mahmah mai hi. Thum ding in mun dai leh dai nawl ah kuan sek hi. Pa Pathian toh ki hou den ahi, chih chiang mahmah hi. Toupa Jesu Khrist hon thuhilhna zui in amah khekhap zui le hang ‘Thumna thahat leh thilhih thei’ i hinkhua a i zat theih ding in hong kilang ding hi.

Thum dingdan sin in:
Luke 11:1-5:
1 Huan, hichi ahi a, Jesu koilai mun hiam ah a thum a, a thum khit in a nungjui mi khat in a kiangah, Toupa, thumdan Johan in a nungzuite a hilh bangin honhilh sam ve, a chi a,
 2  Huan, aman a kiang uah, Na thum chiang un hichi bangin na chi ding uh, a chi a:
Ka Pa uh, Van a om, na Min kizahtak hen, na Gam hong tung hen,
3  Ni teng in ka nek khop uh an hon pia in.
4  Ka khelhnate uh hon ngaidam in, kou leng kuapeuh bat hon neite tengteng ka ngaidam uhi; huan, khemna ah hon pilut ken, ( Giloulak ah hon hu zaw in, Gam leh Silbawltheihna leh Thupina, Tangtawn Tangtawn a nanga ahih ziak in… Amen).

A. Mihing te’n theihsa dan a i koih leh i ngaihtuah te bang leng sinthak/zilthak nopna lungsim i neih ding  ahi.
1. Thumdan ding hilh dia anget ma un Nungzuite thumna neithei sa ahi ua; thum zong a thum thum khin ta te ahi uhi; Jesu mah toh zong thumkhawm khawm khin ta uh ahi.
2. Himahleh huaini a Jesu kiim a a-om lai un; Jesu thumdan bang hiam chituamna khat om ahi chih ngaihtuah khia uhi.
3. Huaini in Jesu in Kammal siangthou lum lehleh ding chih dan in ahilh kei a thum tawntung ding dan in thumna paidan ahilh hi.
B. Gingtu khen khat te : (1) Mi kua hiam thum dan et teh thoh in athum uhi. (2) Amau leh amau kiphat leh kigenhoih na a thum na zang zong om tham hi.

C Jesu’n thum ding dan achih enkhawm ni uh e:
1. “ Ka Pa uh” Jesu in “Pa”, “Ka Pa” “na Pa uh” chih kammalte ngen azatna kawm kal lak a eite amah toh kipumkhat chih langsak kawm a “Ka Pa uh” chih kammal hon zat sak hi lung lut huai in hoih isa hi. “ Ka Pa uh” chih kammal pen ki ngeksak tak a houpihna “Papa..papa” chihna toh kibang sim hi ahi.
*Pathian tuh kingainiam mah mah leh kingeksak kawmtak a hou ding ahi*

2. “Vantung a om” Leitung a ipa te thil hihtheihna nei tawm mahmah te houpih hilou ihih dan latsakna hon bawlsak hi. Thil tengteng siamkhetu Pathian hou ihi. Amah vantung a i Pa ahih toh kizui leh kizawitawna, amah dungsun a siam khiak te hi ihi ( Pianchilna 1:26).
* Thupi theipen  zahna toh Pathian i hou ding*

3. “Na Min kizahtak hen”… hiai min zahtak huaina kichi miteng in atan theih vual ahikei hi. Pathian thupitak i zahna kammal siangthou dinga eite sinsak a om ihi. I Pa Pathian in nitna/siangthoulouhna them chik mah leng neilou ahihna Jesu’n hon  gentel ding a hon hilh ahi. Hoihlouhna kichi him him toh ki nuh kha vivetlou i Pathian ahi.
*Zahtakna lianpen pia kawm a Pathian i hou ding ahi*

4. “ Na Gam hong tung hen” Pathian kumpigam tun na ding Hotdamna Tangthupha puanzak na ding thu a panna neikha hetlou a om hinapi in ‘na Gam hong tung hen’ chi a Pathian kiang a i thum leh pen a nuih zak huai pi khat suak hi. Pathian kumpigam bawlsuahna/ Gospel nasepna daltu, sunawngkaitu hi kawm kawm pi tua dan a i thum leh be lei leng ‘First Class Pharisai!’ ihi chihna himai hi.
* Kipumpiakna tak tak toh amah ihou ding ahi*

5. “Van tung a ma deihna akihih mah bang in Leitung ah leng kihih hen”… lamkhat a ngaihtuah in, ‘en deih in deih kei ta leng Pathian deihna bang bang a thil teng kihih a kisem khia  bel ahi.’ himahleh lamkhat dang leuleu ah gingtute teng teng in Pathian deihna sem khia gige hetlou uhi. I niteng hinkhua a Pathian i vaihawmsak ma teng ama deih na banga nate sepsuah a om ahi chih i mu thei kei hi. Amah pen i Toupa leh i Kumpipa hi a, amah gam keklet ding eite tup leh ngim ding ahi. Hiai thilpaidan tangpi pen ei ading in thiltuam pi leh thil chin deih huailoupi toh kibang hi. A ziak bel hiai i leitung hinna  i deih leh lungulhte Pathian deihna a kihih theih na ding, aki sepsuah theihna ding a’ i tawpsan/paihmang ngai ahihman in. Philipi 2:5 in hichi in agen: ni masapen apat tutan pha a tanchinhoih dalhna dia na kikhopna ziak ua kipak in.
* Ki ngainiam tak a amah hou ding ahi*
                     Thumna toh kisai tua i genkhiat suk na tan ah i lungtang a thumna i et dan ding or i vei dan ding ahi.

Thumna a kilakna en zom ni:
 6. “Tuni ka nek khop uh Ann hon pia in” Pathian i va zuat dan, i va hou dan adik khit chiang a i deih i nget touh in amah toh kizopna hoih  nei hon hisak hi.Pathian kha amah nungzuite tasam leh genthei a a om ding uh poi salou Pathian hilou ahi chih i theih chet ding ahi. Himahleh amah nungzuite  in alungsim uh amah pia a amah deihna asep khiak chiang un aman apoimawh te uh pia hi.

                      2 Kronikil 1:7 Huai zan in Solomon kiangah Pathian akilaak a , akiang ah Bang ahia ka hon piak ding hon ngen in a chi a. Ei te tua bang din mun in Pathian in hon dong kha  leh ei angsung leh i mimal hamphatna ding mi tamzaw tham in ngen ding in iki gingta tinten hi. Solomon pen Pathian deihna bang bang deih mi hi ahih mawk man in midangte phattuam pih ding na khat ngen theipah hi.Amah mite amah deihna bang a apii theihna ding in pilna lungtang ngen hi. Pa deihna bang akisep khiak chiang in nang leh kei deihna tuh ahuchipi a om in i mu ding hi.Huai laitak Pa deihna sep khiak ahih chiangin ahi Toupa’n hon hihsak taktak ding ahi chi a ginglel hetlou a i deihna te i nget ding ahi. Pathian in pilna Solomon apiak zoh chiang in hauhsaknate apia hi.
* Kipaktak a lungkimtak a Pathian i hou ding ahi*

7. “ Ka tung ua khialte ka thuklouh mahbang un nang leng ka khelhnate uh hon thuk ken,” Hiai in poimawhna lian mahmah anei hi. Khelhna kha Leiba ahi a mawhpuakna giktak asuak hi. Khelhna limtak a bawl dik ahih kei leh ‘Gingtu’ khat zat theih hetlouh din mun ah koih thei hi. Huai ziak a i tung a khialte bang akhelhna un bangmah lou asuah louh na ding a leh thumsak dia thuhilh a om hi ding ihi.
Luke 6:28  “Ka thu ngaikhete aw, kon hilh ahi, Na melmate uh it unla, ahon haw te ahoihna ding uh hih un.” Hiai in agennop tak tuh i tung a thil gilou hih mite tung a i lungkimlouhna leh i thangpaihnate mangngilh nuam lou a phuba lak ding i tup tinten leh Pathian ki vaihawm khum saklou a eimah kivaihawm i suah ziak in; aman le ikhelhna puakgik te hon dawng zang ding ki nem thei lou ding ihi.
* Ngaihdam theihna lungtang toh amah i hou ding ahi*

8. “Khemna ah hon piilut ken la,” Pathian in khemna a hon pilut ngei him him mah di a diam maw? Hiai na theih siam na ding in hiai thuvual in lehna nih nei ahi chih na theih ding ahi. Revised Verson in  “Khemna kiang ah hon pi ken la” a chi a; Amasa pen a agennop “etkhiakna” ahi. Gingtute i ginna bang chi tuk ahia chih etkhiakna test ahi. A nihna ahih leh khem taktakna; khelhna bawl ding a zol , kun, khempuk sawmna ahi. Khelhna hua Pathian in khelhna bawl ding in amah gingtute khem ngei lou ding hi, ichi hi. Amah adia na ginomna hon etkhiak nop leh hon enkhe thei ahi. Jakob 1:13 Kuamahin, khemna a tuah lai in, Pathian khem ka hi, chi kei hen. Pathian tuh gitlouh a khem vual ahikei, aman leng kuamah a khem ngei kei.
     A nihna ah Pathian tung a khelhna sualna bawl ding a khemna pen Satan akipan ahi chih i theih chiang ding ahi. Tua bang i tuah chiang a Pathian thutak i let tinten ding ahi.
1 Korinthte 10:13 Mihing thuaktheih val khemna himhim na tung uah atung ngei kei hi. Pathian zaw amuan huai ahi, aman na thuak theih val uh khemna na tuah uh aphal kei ding; na thuak theihna ding un khemna peuh ah taikhiakna lampi abawl pah zaw ding hi.
* Pilvang tak amah i hou a zuat ding ahi*

9. “Gilou lak ah hon hu zaw in” thil gilou leh hoihlou a i ngaihtuah tampi te ahoihlou ana hi lou ahih dan i ngaih tuah leh lung lut huai hi. Zawnna leh haksatna kichite thil gilou (mihing bawlgentheitu) hilou ahi akichi hi. Thil gilou leh hoihlou tuh Khelhna kia ahi. Huai Gilou(Satan) in sualna bawl ding in hon kai kai hi. Hiai thu i za kha ngei diam ah: Kua hiam in a thugen na ah Jesu Khrist i Lal leh Hondampa a i pom a Baptisma i tan nungsang a khial thei nawn lou hita ihi chi in gen hi. Tua thugen va za kha mikhual khat in le huchi ahihleh chi in baptisma tang sak ding in va ngen hi. Hiaipa pen khelhna ahih zongsat khenkhat te ning gawp a tawpsan ut tinten hileh le tawpsan thei lou khat ana hihi.  Vangsiat huai tak in huai ni kha phalbi suklai tak ahi a Tui bang zong khal phial ahi.
  Tua mikhualpa in kuhkaltak in amah baptis ding in Upate ngen in kun zou khong  hi.Baptisma tangpa leh Upa 2 te tui vot lua kisa a khal zezen phial lak apan hong pai khiak touh tak in; Baptisma tangpa in “ hih hoih ka kisa ngei mai, vot zong ka sa het kei!!!” a chi hi. A huchih tak in Upa khat pen in alawmpa kiangah hiai mipa azuaupi ahi, agen bang ahih leh baptisma piak thak ding ahi, a chi hi. Pathian ipa ahihlam chiangtak a i theih ma teng in khelhna bang chituk a gilou ahia chih leng i thei thei kei ding hi. Thumna hinkhua a Pathian toh kizopna hoihtak lou in Gilou in zawhbaih lam hon sa mahmah ding mah ahi.
* Pathian  zuat chiang a hihtheihna neibang a ki ngai hetlou a i zuat ding ahi*

“Gam leh Silbawltheihna leh Thupina Tangtawn a nang a ahih ziak in… Amen,” i thum tawpna a Pathian thupina teng teng i piak tuh ihih ding dan diktak mah ahi lel hi. Na khempeuh siamkhiatu Lei, Van leh huihkhua; i muh phakbat louh tan a bawl suahtu Pathian tua phatna leh thupina i piak te amah a ding mah ahi. I Hinkhua thilhoih piang khia te amah thil hihtheihna tungtawn ngen ahi chih i theih ding ahi. Thumna tungtawn in  ahi Pathian in Tangtawn Lemna-muanna leh bitna mun eite ahon tut theih ding.
* I ihihna taktak toh Pathian zuan a i hou ding ahi*

                  Na thum chiang in Pathian in bang hon hih sak ding in na ngen? I thum chin teng in ‘ Toupa ka taksap te hon pia in, ka taksap te hon pia in…Pa Pathian ka deihna leh ka hon ngetna bang dung zui in thil om dan hong pai sak ta in…’ ichi nilouh uhi. I TOUPA in bang taksap nei hiam chih i ngaihsun kha ngei uhia Unau? Aman taksap mahmah khat nang leh kei in i bawlsak di nei a, huai tuh ‘ Amah i itna, amah i ngaih ding’ ahi. Pa Pathian i it tak tak na uh maw? I kam a amah i it thu i gen za nuam in a ngai ut hi. I kam a igen ban ah itna tak tak i nasep a i latsak ding zong lunggulh lai hi. It tak tak mah i hi chih gin om tak leh kuhkal leh taima tak a i muhsak gige ding’ huai tuh Amah, i Pathian taksap ahi. Amah i ngaih a amah kiang kia aom nuam i sakdan thute bang i hilh Pathian in ngai nuam mahmah hi. Amah toh hun zang khawm a i om a; i lungdamna leh na dahna teng i gen khiak a; huai zawh chiang a daidide a amah Toupa aw i ngaih khiak zel ding tuh Amah ut dan leh deih dan te hi ei ve. Amah a dia ki pia a; amah i poimawh ngaih pen ahih ding tuh Pathian in eilam apan a taksap mahmah ahi chih thei ni. Tua bel thildang bang hiam khat toh amah hiam, amah deihna hiam khat teel ding ahih chiang a; amah na teel ngei ngei ding ahi. Pathian in i thumnate khawng hon dawng nuam, dawn taak hon sa ichih chiang in tuh alamdang zezen hi ahi; himah leh hon dawn ma in i thumnate ngaihtuahna lungtang dik a kipan ahi na hiam chih chian masa zel ahi. I mailam hun te uah i deih leh lunggulh te i hon ngen ngei ding ua; i lungtang ngaihtuahna uh dik leh tang apan in i ngen ding uh hi.Huai leng hon pia ngei ngei dinga ahi chih muanglah hetlou a gingta tak in thum le hang Pathian in I thumnate hon dawng ding hi.

Chair Vuak!
Mi kua hiam khat tanu in a pastor pa uh apa toh thumna nei dia a-inn ua va hoh ding in chial hi. Pastorpa hong tun chiang in mipa pen Damlou in alulam Pillow case a dopkangsa in ana om a apang ah Chair hawm vuak khat ana om hi. Pastor pa in hiai mipa  ava hoh ding ana hilh khol khin uh hi ding eive achi lungsim hi. “ Ka hong ding non na lam en maw?”achihleh mipa in “I, Nang kua na?” achi hi. Huaitak in,
“ Kei na saptuam ua na Pastor thak uh ka hi,” Pastor pa’n achi hi. “Huai Chair awng ka muh leh hon na lam en a kei tutna dia Chair khawng hon na dohsak hi ding in kon gingta a ahi” achi hi.
“Oh, huai Chair awng maw!” chi kawm in “kongkhak na hon khak diam?” a chi hi. Pastorpa leng lamdang sa tak in Kong khak a khak a amah kiang lam azuan phei suak ta hi. Numeinu pa in agen zom zel a,“Hiai thu kua mah ka hilh ngei louh ahi, ka tanu leng ka hilh ngei louh ahi; thumna neih ding dan him him ka na thei ngei nai kei hi. BiakInn ah Pastor te khawng in  thum na toh kisai agen khawng uh ka na za zel sam na a hileh leng amau gen dante kha ngaihsak in ka na nei ngei kei him him a; huai chiangin thum sawm na himhim ka tawpsan ta hi.” Mipa in agen zom zel a; “Kum khat ding vel paita in ka lawm hoih mahmah khat in hiai ahon chi a “ Joe, thumna ichih mawl milmel tak a Jesu toh houlimna ahi. Hichi dan in hih sin in; Chair khat ah tu inla; Chair awngdang khat na mai ah koih in la Jesu huai a hong tu ding a na sap toh kiton a hong tu ahi chih thei ngal kawm in thum pan in. Hiai kha haivai hilou ahi;  aman eite toh hong om khawm ding hon chiam ahi. Huchi in tu a kei toh iki hou bang dan in Jesu hou inla amah gen zong lungsim in ngai khe kawm kawm in, hih in,” ahon chi hi.
Hiai dan ka na chiing a niteng in dakkal bangzah hiam ka hih sek hi. Himahleh pilvangtak in ka hih zel. A ziak bel ka tanu in Chair hawm khat hou pih pih in hon mu leh alung kham lua kha ding a; ahihkeileh lah lungsim venglou te koihna ah honkhum kha ding hi.
   Atangthu in Pastor pa lungsim akhoih mahmah a aman zong hih zom zel ding in ahasuan hi. Amah toh thumna nei khawm in huchi in Pastor pa’n Biakinn lam ah akiik san ta hi.
Zan  nih  khit nung in atanu in Pastor pa kiang ah, ‘a inn uh ava hoh nung ni nih in apa asita chih ahilh hi.Pastor pa’n “Kha muang tak a si hi in na thei hia?” achih leh atanu in, “ Hi, nitaklam dak 2 vel a Vankoihna Inn a hoh dia ka pawt khiak dek lai in a lupna gei ah hon sam a; a chiamnuih chiin sek lui deuhmai te khat ahon gen a, ka biang ah hon tawp sak hi. Van koihnaInn  apan dakkal khat vel nung a ka kiik nawn in amah ana si khin ta hi. Thil kidang mahmah khat a om; gen nei mahmah thil khat; asih dek lai in Jesu tutna dinga a Chair koih or a CHAIR AWNG KOIH pen ah alu ana nga phei hi. Khrist kiang a khawl ahi chih etsakna abang mahmah mai hi!!!”
THILHIHTHEI IN  THUM IN…
Simtu nang tungah Toupa’n athu vual hon zawl sak ta hen…  
                                                                  Upa.L.Ginzalal B.A.,M.Div.
*CHIAMTEH DING: Zosarons a Thu leh La kikhah khempeuh ‘ADMIN’ ngaihdan hivek lou a; Thu hi in La hitaleh asuahtu in amah Thu/La suah tawh kisai ah mawh akipuak ding hi.*

No comments:

Post a Comment